Dziś mija 10 rocznica śmierci znanego konstruktora śmigłowcowego Franka Piaseckiego, który ma polskie korzenie i jak dowiecie się z dalszej cześci wspomnień o nim, nie zapomniał o nich. Frank Nicholas Piasecki to inżynier lotnictwa, mechanik, pilot i pionier w budowie śmigłowców transportowych i konstrukcji lotniczych pionowego startu. Był założycielem Piasecki Helicopter Corporation i Piasecki Aircraft Corporation.
Był 1940 rok, kiedy to 21-letni Piasecki i inni młodzi inżynierowie z Uniwersytetu Pennsylwania założyli firmę P-V Engineering Forum, które ostatecznie przekształciło się w to, co jest dzisiaj działem wiropłatów w Boeing Company. Frank Piasecki poleciał pierwszy raz śmigłowcem PV-2 w dniu 11 kwietnia 1943. Był to drugi w Ameryce latający śmigłowiec. Miał jedno siedzenie pilota, pojedynczy wirnik oraz śmigło ogonowe redukujące moment obrotowy rotora głównego. Do dziś znajduje się on na wystawie w National Air & Space Museum of the Smithsonian Institution w Waszyngtonie.
To osiągnięcie techniczne przyciągnęło uwagę US Navy, która wyróżniła młodego projektanta umową na budowę dużego tandemowego śmigłowca zdolnego do przenoszenia ciężkich ładunków z użyciem dużej kabiny. Trzynaście miesięcy później, w marcu 1945 roku Piasecki poleciał pierwszym na świecie udanym tandemowym śmigłowcem XHRP-1, który był także pierwszym śmigłowcem przeznaczonym dla US Navy. Popularnie nazywany "latającym bananem", był prekursorem nowoczesnego transportu. Układ zastosowany przez Piaseckiego był zdolny do wykonania wielu zadań transportowych, jak i przewozu wielu pasażerów, porównywalny z tradycyjnym transportem samolotym. Został on powierzony Smithsonian Institution w Waszyngtonie, jako jedna z historycznych maszyn latających Ameryki.
 Frank Piasecki przy jednym ze swoich prototypów XHRP. - Zdjęcie udostępnione ze zbiorów piasecki.com |
XHRP-1 był w stanie przewieźć trzy razy większy ładunek niż jakikolwiek śmigłowiec używany w tym czasie. Była to innowacyjna konstrukcja Piaseckiego, której w dużej mierze przypisuje się przekształcenie śmigłowca jako narzędzie obserwacyjne w śmigłowiec o szerokim wojskowym, handlowym i humanitarnym przeznaczeniu. Projekty Piaseckiego dotyczące tandemowych śmigłowców doprowadziły do rozwoju pierwszego szturmowego śmigłowca Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych - CH-46 oraz podstawowego śmigłowca cargo dla armii CH-47. Jak doskonale wiemy w dalszym ciągu odgrywają one krytyczną rolę we wspieraniu sił zbrojnych USA na całym świecie.
W roku 1946 firma "P-V Engineering Forum" przekształciło się w firmę "Piasecki Helicopter Corporation", gdzie Frank Piaseckiego został prezesem Zarządu. Przystąpiono do dalszego projektowania i produkcji śmigłowców transportowych, które miały być przeznaczone do służby w US Navy, wojsku oraz siłach powietrznych. Miały być też używane w Royal Canadian Navy i ich siłach powietrznych oraz francuskiej marynarce wojennej. W ich skład wchodziły HRP-1, pierwszy śmigłowiec transportowy, HRP-2 dla US Marine Corps; XHJP-1 i jej modele produkcyjne HUP-1, -2 i -3 stosowane na całym świecie w marynarce i armii w roli śmigłowców ratowniczych; 22-miejscowy H-21 (transportowy i ratowniczy śmigłowiec dla Sił Powietrznych USA i armii Stanów Zjednoczonych) oraz dwa prototypy 40 miejscowych H-16, największych śmigłowców transportowych.
 PV-2 - Zdjęcie udostępnione ze zbiorów piasecki.com |
 XHRP-X - Zdjęcie udostępnione ze zbiorów piasecki.com |
W 1955 roku firma Piasecki Helicopter Corporation została sprzedana Boeing Airplane Company i zmieniono jej nazwę na Boeing Vertol Division (obecnie Boeing Rotorcraft Systems). Pod koniec 1950 roku, Piasecki i jego założyciele stworzyli Piasecki Aircraft Corporation, aby kontynuować prace badawcze nad nowymi konstrukcjami VTOL. Szereg unikalnych konstrukcji eksperymentalnych opracowano i oblatano w Piasecki Aircraft Corporation, w tym "Sea-Bat" - bezzałogowy, pokładowy śmigłowiec do zwalczania okrętów podwodnych, "Aerial-Geep" - kompaktowa konstrukcja typu VTOL czy 16H-1 Pathfinder "Ring-Tail" - hybrydowy statek przystosowany do osiągania dużych prędkości w locie poziomym (16H-1A, która osiągnęła w 1966 roku w locie poziomym prędkość 309 km/h). 16H-1 zapoczątkował koncepcję śmigłowca, który ma wkład w eksperymentalnej maszynie Piasecki X-49A i innych zaawansowanych koncepcjach połączeń wcześniejszych prototypów.
W 1986 roku opracowano i oblatano hybrydową dynamicznie statyczną konstrukcję PA97 Heli-Stat. To był największy na świecie śmigłowiec połączony ze sterowcem jaki kiedykolwiek zbudowano. Osiągnął on wysoki poziom precyzji sterowania podczas lotu wymaganej przy ciężkich operacjach podnoszenia ładunków. Piasecki opracowuje obecnie zewnętrzny system dźwigowy (MHELS), który ma wysoki potencjał podwojenia udźwigu istniejących maszyn latających zwiększając opłacalność ich użytkowania i bezpieczeństwo.
 PA-4 - Zdjęcie udostępnione ze zbiorów piasecki.com |
 PA-97 - Zdjęcie udostępnione ze zbiorów piasecki.com |
W trakcie swojej kariery, Frank Piasecki był odbiorcą 24 patentów dla jego pionierskich prac oraz licznych wyróżnień. Wykonał większość pierwszych oblotów jego wczesnych zaprojektowanych śmigłowców i latał na ponad 20 różnych modelach śmigłowców w kraju i za granicą. Był honorowym pilotem helikoptera z US Coast Guard w Fort Bennett Pole w dniu 23 kwietnia 1945 r.
 16H1 - Zdjęcie udostępnione ze zbiorów piasecki.com |
Frank Piasecki był dyrektorem Crown, Cork i Seal Company (Korona Holdings, Inc.), American Helicopter Society, American Institute of Aeronautics i Astronautyki (AIAA), The American Helicopter Museum, Instytutu Badań Polityki Zagranicznej, Fundacji Kościuszkowskiej oraz Fundacji Piasecki. Jego życie zostało również wzbogacone o relacje z innymi pionierami lotnictwa, w tym z Louisem Breguet czy Giovannim Agusta.
W latach 70 XX w. próbował nawiązać współpracę z przemysłem lotniczym PRL jednak ówczesne władze podeszły do pomysłu nieprzychylnie. Klimat do współpracy zmienił się po 1989 roku. To dzięki staraniom Piaseckiego polski śmigłowiec PZL W-3 Sokół uzyskał amerykański certyfikat Federal Aviation Administration. Frank Piasecki był członkiem Krajowej Rady Lotnictwa, Klubu Pilotów Doświadczalnych, który w 1994 roku przyznał mu Złotą Odznakę Pilota Doświadczalnego, był także honorowym członkiem Polskiego Stowarzyszenia Wiropłatów.*
Jego osobiste zainteresowania obejmowały pasję do muzyki, tańca, fotografii i żeglowania. Jako student był skrzypkiem koncertowym, służąc jako koncertmistrz Orkiestry Uniwersytetu w Pennsylwani. Był zapalonym fotografem amatorem. Tą pasją podzielił się ze swoimi dziećmi. Chociaż bardzo zaangażowany w swoją pracę, starał się każdą wolną chwilę spędzać ze swoją rodziną na pokładzie swojej łodzi "Tandemeer".
Frank Piasecki urodził się w Filadelfii w dniu 24 października 1919 roku i był jedynym synem emigrantów polskich: Nikodema i Emilii Piaseckich. Ukończył Overbrook High School i poszedł na studia inżynierii mechanicznej na Uniwersytet w Pennsylwani. Przed rozpoczęciem nauki na studiach Piasecki był zatrudniony przez Spółkę Kellet Autogyro i Aero Corporation. Po ukończeniu studiów został projektantem w Platt-Lepage Aircraft Corporation, a później jako specjalista od aerodynamiki w Edward G. Budd Manufacturing Company, Aircraft Division.
Frank Nicholas Piasecki zmarł w swoim domu w Haverford w poniedziałek, 11 lutego 2008. Miał 88 lat. Pozostawił w smutku żonę, siedmioro dzieci i wnuki.
*Cytat źródło - Wikipedia.org https://pl.wikipedia.org/wiki/Frank_Piasecki
Ĺąródło zdjęć i tekstu po tłumaczeniu oraz modyfikacji pochodzi ze strony: http://www.piasecki.com/frank.php
Artykuł przygotował: Mariusz Barszcz
