Ostatnio sporo czasu poświęcam lotniczej przeszłości regionu. Czytam, oglądam, wertuję, skroluję po to, aby przedstawić Wam nasze lotnicze dziedzictwo, po którym obecnie często nie ma choćby śladu. Dziś odkrywam Ustjanową. W tej zróżnicowanej kulturowo bieszczadzkiej wsi przed II wojną światową istniało największe w kraju szybowisko wojskowe.
Na temat szybowiska w Ustjanowej natknęłam się z powodu kilku wymownych zdjęć. Pierwsze (powyżej) pochodzi z 1939 roku. To obrazek jednych z ostatnich zawodów szybowcowych, które odbywały się na tamtejszym szybowisku. Widać na nim szybowce przygotowywane do startu. W tle mnóstwo osób zainteresowanych tym wydarzeniem. Na kolejnym opatrzonym taką samą datą prezentują się szybowce Ligii Ochrony Powietrznej i Przeciwgazowej typu CW5-bis/35 (poniżej). Tuż przed wojną to szybowisko tętniło życiem.
Nie jestem zwolennikiem przepisywania i spisywania historii, a o tym szybowisku napisano już chyba wszystko Czyli paradoksalnie niewiele, a to właśnie te tereny Ustjanowej oraz panujący tu klimat sprzyjał uprawianiu szybownictwa.
Uruchomcie wyobraźnię
Jeśli nie jesteś znawcą geografii pewnie niełatwo będzie Ci dziś wyobrazić sobie tę niewielką bieszczadzką wieś.
Ustjanowa †’ jest położona na trasie wielkiej obwodnicy bieszczadzkiej, przed Ustrzykami Dolnymi, pomiędzy pasmem Żukowa a szczytami Małego Króla (642 m n.p.m.), Wielkiego Króla (732 m n.p.m.) i Berda (728 m n.p.m.). Turystycznie jest zaliczana do Bieszczadów, geograficznie do Gór Sanocko-Turczańskich. Zamieszkuje ją nieco ponad 1000 mieszkańców. To wieś, której historia nie oszczędzała, zróżnicowana kulturowo i wyznaniowo. Obecnie znana głównie z narciarstwa biegowego.
Teraz spróbuj wyobrazić sobie to miejsce w 1939 roku. W Ustjanowej, za sprawą wojskowej szkoły pilotażu stacjonowało nawet kilkaset szybowców. Na tamtejsze szybowisko składały się 54 stanowiska startowe. Miesięcznie szkolono około 300 pilotów. W samych warsztatach lotniczych zatrudniano ponad 100 osób. Czy potraficie sobie to wyobrazić? Te liczby do dziś robią wrażenie. Ale po kolei.
Rekonesans Ustjanowej
W latach 30. XX wieku amatorów latania szybowcami było niewielu lecz Ustjanowa w krótkim czasie stała się, obok Bezmiechowej, mekką polskiego szybownictwa. Historia tych terenów jako obszarów szybowniczych zaczęła się od tzw. wypraw szybowcowych organizowanych przez lwowskich studentów. Odkrycie przez nich pobliskiej Bezmiechowej sprawiło, że również wojsko przekonało się do lotów na bezsilnikowych maszynach. Jesienią 1931 roku z Dęblina wyruszyła wyprawa szybowcowa sekcji szybowcowej Lubelskiego Klubu Lotniczego (LKL). Miała trafić do Bezmiechowej, ale niemal w ostatniej chwili kierownikowi dęblińskiej eskapady zaproponowano, aby przetestował też pobliską Ustjanową. Por. pil. Tadeusz Kurowski uległ namowom m.in. przedstawicieli Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej (ZASPL) i zaoferowanemu przez nich wsparciu.
Po dotarciu na miejsce (6 września) wojskowi rozbili obóz u stóp pasma Żuków. Wówczas latano tam na szybowcach NN-2. Podczas dwutygodniowego pobytu uczestnicy wyprawy wykonali 316 lotów w ciągu 18 godzin. Szybownicze walory Ustjanowej potwierdził też rekordowy lot por. Kurowskiego. Pilot żeglował szybowcem wzdłuż pasma Żukowa prawie 4 godziny (!). Ustjanowa test zdała. Po tych dokonaniach dość szybko stanął tam pierwszy, prowizoryczny, brezentowy hangar dla 12 szybowców. W kolejnych latach wojsko zorganizowało kolejne wyprawy do Ustjanowej. U podnóża bieszczadzkiego wzgórza rozważano stworzenie szybowcowego przedszkola dla przyszłych pilotów wojskowych dęblińskiej szkoły Orląt. Przełomem było utworzenie tzw. Wojskowego Obozu Szybowcowego (WOS) i szkoły szybowcowej. Na szybowisku stanęła też pierwsza w kraju stacja meteorologiczna...
Więcej przeczytacie na : http://lotniczepodkarpackie.pl/szybowcowe-przedszkole-dla-wojskowych-ustjanowa/
