Brytyjskie Ministerstwo Obrony ujawniło szczegóły dotyczące kosztów, opóźnień i planów dalszego rozwoju programu myśliwców F-35. Według najnowszego raportu dla parlamentu, całkowity koszt eksploatacji i utrzymania floty F-35 może sięgnąć nawet 71 miliardów funtów, a dostawy samolotów dla RAF i Royal Navy potrwają co najmniej do połowy lat 30.
Program F-35 Lightning II jest jednym z kluczowych elementów brytyjskiej strategii obronnej. Pismo przesłane przez Davida Williamsa, stałego sekretarza Ministerstwa Obrony, do przewodniczącego Public Accounts Committee ujawnia kulisy podejmowanych decyzji, oszczędności i wyzwań budżetowych związanych z tym projektem.
Początkowo Wielka Brytania planowała zakup wersji F-35B (Short Take-Off and Vertical Landing), zdolnej do operowania z lotniskowców klasy Queen Elizabeth. W 2010 roku zdecydowano o przejściu na wariant F-35C, mający przynieść 25-procentowe oszczędności eksploatacyjne. Jednak już dwa lata później rząd powrócił do wersji F-35B, gdy okazało się, że koszt konwersji lotniskowców wzrósł dwukrotnie.
Według dokumentu, obecnie plan zakłada dostarczenie 24 samolotów F-35B dla dwóch eskadr – 617 i 809 NAS – do końca 2025 roku. Opóźnienia w dostawach wynikały z decyzji o przesunięciu kosztów między latami budżetowymi, co miało przynieść krótkoterminowe oszczędności. Choć decyzja spowolniła rozwój sił bojowych, ma ona być neutralna kosztowo w perspektywie długoterminowej.
Szacunkowy koszt programu F-35 dla Wielkiej Brytanii to 57 miliardów funtów (według MoD) lub 71 miliardów funtów (według NAO), z czego różnica wynika z włączenia do analizy kosztów paliwa, personelu i infrastruktury.
W sumie Londyn planuje zakup 138 samolotów F-35 – do 2026 roku ma być dostarczonych 48 F-35B, do 2035 roku kolejne 27 (15 F-35B i 12 F-35A), a po 2035 roku jeszcze 63 maszyny, których wariant nie został jeszcze określony.
Raport ujawnia również, że z powodu ograniczeń finansowych przesunięto realizację dwóch istotnych projektów infrastrukturalnych. Budowa zaplecza dla 809 Naval Air Squadron została opóźniona z 2023 do 2029 roku, co spowodowało wzrost kosztów z 56 do 154 milionów funtów. Podobnie ośrodek testów niskiej wykrywalności (Aircraft Signature Assessment Facility) ma powstać dopiero w latach 30., co pozwoliło uniknąć wydatków w wysokości 82 milionów funtów w bieżącej dekadzie.
Pomimo opóźnień i wzrostu kosztów, Ministerstwo Obrony utrzymuje, że program F-35 jest kluczowy dla zachowania zdolności bojowych Królewskich Sił Powietrznych i Marynarki. Myśliwce F-35 stanowią główny komponent lotnictwa pokładowego operującego z lotniskowców HMS Queen Elizabeth i HMS Prince of Wales.
Źródło informacji: Parlament Wielkiej Brytanii / redag. Aviation24.pl
